خط ثلث یکی از شیوههای بسیار مهم در خوشنویسی اسلامی و یکی از خطوط ششگانه است و ابداع آن را به ابوعلی بن مقله بیضاوی شیرازی (معروف به ابن مقله) که در قرن سوم هجری میزیست نسبت میدهند.
خط ثلث با ساختاری ایستا و موقر، بیشتر در تزئین کتابها و کتیبهها بهکار رفتهاست. تکامل تدریجی ثلث به عنوان خطی تزئینی توسط ابن مقله، ابنبواب و یاقوت مستعصمی شکل گرفت. ابنبواب زیبایی و ظرافت را با خط ثلث همراه کرد. خط ثلث در ایران برای نوشتن عنوان سورههای قرآن کریم، پشت جلدنویسی، سرلوحهها، و بخصوص در کتیبهها و کاشیکاریها بهکار رفتهاست و هنوز نیز رایج است.
خط ثلث با ساختاری ایستا و موقر، بیشتر در تزئین کتابها و کتیبهها بهکار رفتهاست. تکامل تدریجی ثلث به عنوان خطی تزئینی توسط ابن مقله، ابنبواب و یاقوت مستعصمی شکل گرفت. ابنبواب زیبایی و ظرافت را با خط ثلث همراه کرد. خط ثلث در ایران برای نوشتن عنوان سورههای قرآن کریم، پشت جلدنویسی، سرلوحهها، و بخصوص در کتیبهها و کاشیکاریها بهکار رفتهاست و هنوز نیز رایج است.
اساتید برجسته خط ثلث
مهمترین نوآوران ثلث، پس از یاقوت مستعصمی، عبداللّه صیرفی (درگذشتهٔ ۷۴۲)، بایسنغر میرزا (درگذشتهٔ ۸۳۷)، عبداللّه طبّاخِ هروی (درگذشتهٔ ۸۶۲ یا ۸۸۵) و ملاعلاءبیگ (سده دهم هجری) بودند که موجب رونق و تکامل و گسترش بیش از پیش ثلث تا اواخر سدة دهم شدند. شیوه عبداللّه صیرفی را شاگردش خیرالدین مرعشی (درگذشتهٔ ۸۷۶) به قلمرو عثمانی بُرد و شاگرد برجستهای چون حمداللّه آماسی (درگذشتهٔ ۹۲۶) را پرورش داد.
خط ثلث در 3 دوره به هنر جویان آموزش داده می شود .
دوره اول : آشنایی با حروف و کلمات و اتصالات آنها
خط ثلث در 3 دوره به هنر جویان آموزش داده می شود .
دوره اول : آشنایی با حروف و کلمات و اتصالات آنها
دوره دوم : آشنایی با سطرنویسی و سوار کردن حروف
دوره سوم : آشنایی با نحوه ترکیب زنی و سوار کردن حروف به صورت تخصصی